Sztuki Walki

TAEKWONDO

Taekwondo (hangul: 태권도; hancha: 跆拳道, [tʰɛ.kwʌn.do]) – narodowy sport i tradycyjna sztuka walki Korei. Początkowo zostało stworzone do celów militarnych, następnie zostało zaadaptowane do użytku cywilnego, jego twórcą jest gen. Choi Hong Hi. Obecnie jest jedną z pełnoprawnych dyscyplin olimpijskich.

Nazwa

 

Taekwondo w zapisie hangul

Nazwa taekwondo składa się z trzech fonetycznych elementów koreańskiej wymowy (hangul) wywodzących się z trzech znaków chińskich (hancha):

• tae (태 / 跆) oznaczającego stopę, uderzenie stopą lub system technik wykonywanych nogą ;
• kwon (권 / 拳) oznaczającego pięść, uderzenie pięścią lub system technik wykonywanych pięścią;
• do (도 / 道) oznaczającego sztukę, drogę lub metodę wyrażającą osiągnięcie pewnego stanu intuicji w zachowaniu, wynikającej z doświadczenia umysłu i ciała.

Dwa pierwsze znaki tae i kwon dotyczą funkcjonalnego i morfologicznego aspektu taekwondo, do nadaje im głębsze znaczenie i sens jako sportowi wywodzącemu się z bojowej sztuki walki. Taekwondo jest więc sztuką walki za pomocą nóg i rąk, jest też dyscypliną sportową angażującą całe ciało z użyciem obu rąk i obu nóg w ćwiczeniu technik samoobrony oraz walki sportowej, ukierunkowanych również na poprawę kondycji.

Nazwę taekwondo przyjęto 11 kwietnia 1955 r., na spotkaniu większości koreańskich mistrzów sztuk walki, które odbyło się w celu połączenia i skodyfikowania wielu zróżnicowanych stylów (takich jak kwonbop, subak, taekkyeon i tangsudo).

Podstawę taekwondo stanowią: system założeń filozoficzno-moralnych, techniki podstawowe (przede wszystkim nożne), ściśle określone układy formalne – w organizacji WTF jest 17 (+ 8 starszych, nieuznawanych obecnie za oficjalne) układów zwanych poomse (lub poomsae), w ITF 24 układy zwane tul, w GTF ćwiczy się układy z ITF, jak również układy specyficzne dla GTF – łącznie 30 układów. Współzawodnictwo sportowe obejmuje przede wszystkim walkę i układy formalne. Rozgrywa się również inne konkurencje, np. w federacji ITF są to techniki specjalne i testy siły, a w WTF konkurencje sprawnościowe.

 Osobny artykuł: Hyeong.

Układy formalne WTF

 

Pokaz synchroniczny układów formalnych, Korea Północna 2008

 

Poomse synchroniczne

Początkowo formami w WTF były Palgue, zbliżone do form karate. Obowiązywały w wymaganiach na stopnie od 8 do 1 kup:

• Palgue Il Jang
• Palgue I Jang
• Palgue Sam Jang
• Palgue Sa Jang
• Palgue O Jang
• Palgue Yuk Jang
• Palgue Chil Jang
• Palgue Pal Jang

Poomse Taeguk (wymowa Te-gok) zastąpiły z czasem Palgue:

• Taeguk Il Jang – symbolizuje niebo (18 ruchów)
• Taeguk I Jang – symbolizuje radość (18 ruchów)
• Taeguk Sam Jang – symbolizuje ogień (20 ruchów)
• Taeguk Sa Jang – symbolizuje piorun (20 ruchów)
• Taeguk O Jang – symbolizuje wiatr (20 ruchów)
• Taeguk Yuk Jang – symbolizuje wodę (23 ruchy)
• Taeguk Chil Jang – symbolizuje górę (25 ruchów)
• Taeguk Pal Jang – symbolizuje ziemię (24 ruchy)

Poomse wymagane na poszczególne stopnie mistrzowskie noszą nazwy:

1. dan (Cho Dan)

• Koryo – Korea

2. dan (I Dan)

• Kumgang – Diament

3. dan (Sam Dan)

• Taebek – Góra (symbol kraju)

4. dan (Sa Dan)

• Pyongwon – Równina
• Sipjin – Dziesięć

5. dan (O Dan)

• Jitae – Ziemia
• Chonkwon – Niebo

6. dan (Yuk Dan)

• Hansu – Woda
• Ilyo – Jedność

Układy formalne ITF

W ITF istnieją 24 układy formalne, mające symbolizować 24 godziny doby. Zdaniem gen. Choi Hong Hi nawet najdłuższe życie jest niczym jedna doba w obliczu wieczności^{[potrzebne źródło]}. Ta grupa układów określana jest jako tul, Chang-Hon hyong lub Chon-ji (od nazwy pierwszego z nich), a ich autorstwo przypisuje się mistrzom Nam Tae Hi i Han Cha Kyo^{[potrzebne źródło]}.

Układy wymagane na stopnie uczniowskie (10–1 kup)

• Chon-ji Tul (19 ruchów) – „niebo-ziemia” symbolizuje początek i stworzenie świata, punkt początkowy w nauce taekwondo
• Dan-Gun Tul (21 ruchów) – nazwa pochodzi od świętego Dan Gun Wanggom, który uważany jest za legendarnego założyciela Korei w 2333 r. p.n.e.
• Do-San Tul (24 ruchy) – pseudonim patrioty Ahn Chang-Ho
• Won-Hyo Tul (28 ruchów) – nazwisko antycznego mnicha, propagatora buddyzmu z dynastii Silla VII w.
• Yul-Gok Tul (38 ruchów) – pseudonim XVI-wiecznego filozofa i nauczyciela Yi I, „Konfucjusza Korei”
• Joong-Gun Tul (32 ruchy) – nazwisko koreańskiego działacza politycznego An Jung-geun
• Toi-Gye Tul (37 ruchy) – pseudonim średniowiecznego naukowca i filozofa Yi Hwanga, żyjącego w XVI w.
• Hwa-Rang Tul (29 ruchów) [Hwarang] – grupa młodych arystokratów w dawnej Korei wychowywanych do późniejszej służby państwu.
• Choong-Moo Tul (30 ruchów) – pseudonim admirała Yi Soong-Si, wynalazcy antycznej łodzi podwodnej – kobukson

Podczas egzaminu na 1 dan obowiązują te same układy co na 1 kup.

Układy formalne na stopnie mistrzowskie (1-9 Dan):

• Kwang-Gae Tul – nazwisko XIX króla królestwa Goguryeo Kwang-Gae-Toh-Wang, który odzyskał dla Korei dużą część dawnych terenów z Mandżurią włącznie. 39 ruchów odnosi się do dwu pierwszych cyfr daty 391 n.e., tj. roku jego wstąpienia na tron.
• Po-Eun Tul – pseudonim XIV-wiecznego poety i badacza natury Jeong Mong-ju, którego poemat: „nie będę służył obcemu władcy, choćbyście mnie ukrzyżowali tysiąc razy” jest znany każdemu Koreańczykowi. Diagram układu (--) symbolizuje jego wierność władcy, aż do końca dynastii Koryo.
• Ge-Baek Tul – nazwisko generała z czasów księstwa Baekje
• Eui-Am Tul – pseudonim Son Byong Hi, przywódcy w walce o niepodległość narodową
• Choong-Jang Tul – pseudonim generała Kim Dung Ryang z czasów dynastii Lee (XIV w.)
• Ju-Che Tul – pojęcie filozoficzne określające człowieka jako byt w pełni władający sobą i naturą
• Sam-Il Tul – ruch narodowowyzwoleńczy zawiązany 1 marca 1919 r.
• Yoo-Sin Tul – nazwisko generała Kim Yoo Sin, naczelnego wodza z czasów dynastii Silla
• Choi-Yong Tul – nazwisko naczelnego dowódcy armii Choi Yong z czasów dynastii Koryo
• Yon-Gae Tul – nazwisko generała z czasów królestwa Goguryeo Yon Gae Somoon
• Ul-Ji Tul – nazwisko generała Ul-Ji Moon Dok, któremu powiodła się obrona kraju przed armią wroga liczącą ok. 1 miliona żołnierzy
• Moon-Moo Tul – imię 30. króla z dynastii Silla
• So-San Tul – pseudonim mnicha Choi Hyong Ung z czasów dynastii Lee, twórcy klasztornych sił zbrojnych dla wsparcia działań wojennych zmierzających do odparcia najazdu Japończyków na półwysep
• Se-Jong Tul – nazwisko największego koreańskiego króla, wynalazcy alfabetu koreańskiego w 1443 r.
• Tong-Il Tul – dosłownie „zjednoczenie”, wyraża pragnienie zjednoczenia Korei

Układy formalne GTF

W GTF istnieje 30 układów formalnych. 24 z nich to układy ITF – z tym, że zamiast Juche powrócono do Ko-Dang Układy formalne GTF:

• Jee-Sang
• Dhan-Goon
• Jee-Goo
• Ko-Dang (zamiast Juche)
• Jook-Am
• Pyong-Hwa
• Sun-Duk

Nadbudowa

Zasady etyczne taekwondo wg mistrza Choi Hong Hi:

1. grzeczność, uprzejmość (koreańskie yeui)
2. rzetelność, uczciwość (koreańskie yomchi)
3. wytrwałość (koreańskie innae)
4. samokontrola, opanowanie (koreańskie gukgi)
5. nieugięty duch, odwaga (koreańskie baekjul boolgool).

Przysięga Taekwon-Do ITF:

• Będę przestrzegał zasad taekwon-do.
• Będę szanował instruktora i osoby starsze stopniem.
• Nigdy nie będę nadużywał taekwon-do.
• Będę bronił wolności i sprawiedliwości.
• Będę rzecznikiem pokoju na świecie.

Taekwondo jest szeroko rozpowszechnioną na świecie sztuką walki. Styl ten charakteryzuje duża ilość kopnięć, w tym szczególnie widowiskowych technik z wyskoku. Opanowany na wysokim poziomie gwarantuje on pełne wykorzystanie siły i szybkości, na jakie stać ludzkie ciało.